Welsh Journals

Y DIWYGIWR. Rhif. 121.] AWST, 1845. [Cyf..X. YSBRYDOLRWYDD TEYRNAS CRIST. GAN Y PARCH. W. EVANS, NEUADDLWYD. Rhan o gyffes ein Harglwydd gerbron Pilat oedd: " Fy mreniniaeth i nid y w o'r byd hwn." Mae i'r ymadrodd hwn feddwl ëang; nid ei ddweydyn ddamwein- iol a wnaeth; nid geiriau llanw ydytit; maent yn dweyd cyfroíau lawer, yn allwedd i fyned ar unwaìth i mewn i ddirjrelion teyrnas nef'oedd—" y dirgelwch oedd gudd- iedig er deehreu y byd." Dywedwyd yn foreu y byädai y Messia yn frenin; ond pwy oedd yn gwybod yn iawn pa fath fretjîn fyddai? Mae mëêdwl i broffwydol- iaethau y Bibl, nad ellir ei gyflawn ddeall hyd eu gweithreäol gyflawniad. Dichon na bu neb yn y byd cyn yr apostolion, yn hollolddeal) holl ddarluniadan ysbrydoledig yr Hen Destarnent, am deyrnasiad Crist yn y dyddiau diweddàf. Yn awr y mae genym ni lawer o fanteision i amgyffired hyn yn drwyadl. Iffáe o'n blaen brawf- reolau anffaeledig i benderfynn beth yw teyrnag Crist, pa le mae ei eglwys ef, a pha fath grefydd ÿw hòno a ellir yn briodol alw yn Gristionogaeth. Mae wedi bod yn y byd bellach er ys llawer o oesau, yn ei gynhýrfu mewn gwabanol ddulliao—nid yn settur, ond yn weithgar iawn—ei heffeith- iau a'i dyhnwadau yn rymus iawn ar ranau helaeth o hono—weitliiau yn llechu mewn conglau cuddiedig yn ddisylw—weithiau yn eistedd ar esgyn-fwrdd y byd yn wrth- ddrych casineb a chariad, dirmyg ac an- rhydedd teyrnasoadd a chenedlaethau. A yw yn debyg fod yn anhawdd erbyn hyn, i feddwl rhydd o Iyfethciriau rhagfarn a honan-gaiB, adnabod y deyrnas hon ? Nis «allwn dybied. Ymddengys fod iawn <ideall y mater hwn yn dyfod fwy-fwy pwysig yn barhaus. Niddylai Cristionog- ìon yr oes hon fod yn glaiar yn ei gyleh. Beth a olyuai ein Harglwydd pan ddy- wedai nad oedd ei freniniaeth o'rbyd hwn? Yr un peth yn ddiau â phan ddywedodd mewn Ilearuìl: " O'r byd nid ydynt, megys nad wyf innau o'r byd." Y meddwlyw, nad oedd yn un ddaearol, ond ysbrydol a nefol. Mae Crist a'i deyrnas yr nn peth ; írelwiref, yr Ysbrydol, a'r Arglwydd o'rnef. Nid un o bobl y byd hwn ydoedd el'e; ni ddaeth i'r byd yr un fath â rhai ereill—-yr oedd yn wabanol i bawb ereill—un didoled- ig oddiwrth becbaduriaid ydoedd. Mae natur ei deyrnas i'w gweled yn amiwg yn nyben ei ddyfodiad i'r byd—y gwaith a wnaeth—ei ddull yn byw—-yr ysbryd a ddangosodd—a'r athrawiaetbau a ddysg- odd yn y byd. Er dilen o feddyliau ei ddysgyblion y dybiaeth o freniniaeth ddaearol, yr oedd yn fynych yn eî galw yn deyrnas nefoedd, teyrnas ysbrydol. Er iawn ddeall natur teyrnas Crist, rhaid i ni gael syniadau ysgrythyrol ar yr awdnrdod a weinyddir ynddi—ei chyfreithian—modd- ion ei Ilwyddiant—natur yr undeb sydd i fod rhwng ei holl ddeiliaid—y cymhwys- derau anhebgorol i'w swyddau a'i breintiau —natur ei Ilwyddiant—yr egwyddorìon cymhelliudoli lafur a ffyddlondeb a ddelir allan ynddi—natur ei dylanwad ar y byd— seiliau ei diogelwch a'i pharhad—ei gwir ogoniant—a'i pherthynas à chyflwr tragy- wyddol dynion. Ond deall y pethau hyn yn iawn yn ngwyneb yr ysgrytbyraa, nis gallwn lai oà deall ar unwaitb yn eglnr a thrwyadl, beth yw teyrnas ysorydol. Nid oes neb a wàd mai uo ysbrydol yw hi; ond y 30