Welsh Journals

Search over 450 titles and 1.2 million pages

Y DIWYGIWR. Rhif. 129.] EBRILL, 1846. [Cyf. XI. UNDEB CEISTIONOGOL. GAN Y PARCH. THOMAS JONES, CILOENNIN. Llawer sydd wedi ac yn bod o feddwl, ymddyddan, ac ysgrifenu, gyda golwg ar Undeb Cristionogol rhwng gwahanol enw- adau crefyddol; ond ymddengjs i mi mai afresymol ydyw ei ddysgwyl, ac annichon- adwy ei ddwyn i ymarferiad yn mhellach nag yn nychymygion dynion, heb i gyf- newidiadau pwysfawr gyroeryd lle yn eu barnau a'u hymarferinn. Nid canmoladwy yn y saint ydyw arddelwi bod mewn undeb â phob math o grefyddwyr, gan na byddai byny amgen rhagrith ynddynt, a niweidiol yn ei duedd. Y crefyddwr a fedr dderbyn pob athraw- iaeth fel gwirionedd, a gymeradwya bob dullwedd o grefydda, ac a newid ei liw yn ol yr amgylchiadau, (yn gyffelyb i'r camel- eon,) sydd yn llwyr ddiystyr o'r wers gyn- taf mewn Cristionogaeth, sef hunan-ym- wadiad; a gellir dywedyd am dano, nad yw dda i ddim, a gwueth nâ bod bebddo ywi ganlynwyr yr Oen. Ni ddylai y saint fod yn " blantos yn bwliwmanu, ac yn ein cylob-arwain à phob awel dysgeidiaetli, trwy hoced dynion, trwy gyírwysdra igyn. Hwyn i dwyllo:" ond dylent " bion' yr ys- brydion ai o D.îuw y maent." Gwir y dylent fod yn ddiachos tramgwydd hyd y gallont : 4' Hyd y mae ynoch chwi, bydd- wch heddychlon â phob dyn." Etto, mae ganddynt wirionedd i'w bleidio, ac egwy- ddorion i'w hamddiffyn, heb " fawrygu gwynebau dynion er mwyn budd." Eu dyledswydd a'u biaint ydyw sefyll dros- tynt yn y wedd bon, dylent ddal ar bob adeg, a gwneyd defnydd o bob moddion efangylaidd er lledaenu athrawiaethau y gwirionedd, a chadarnhau egwyddorion santaidd yn y byd. Trwy ymddwyn fel y nodwyd, ni filwriant i'r mesur lleiaf ya erbyn dwyn Undeb Cristionogol i hanfodi rhwng y credimcyr a'u gilydd: ond hwn ydyw yr unig lwybr priodol adiotiel i feddu a mwynhau yr undeb pwysig dan sylw. Cynnygwyf ychydig ystyriaethau ar wir Undeb Cristionogul yn ei natur. Undeb ysbrydol yw : " Gan fod yn ddyfal i gadw undeb yr ysbryd yn nghwlwm tangnefedd." Mae deiliaid yr undeb hwn yn un mewn eg- wyddor, ffydd, gobaitb, cariad, llafur, prof- iad a dyben. O ran eu hegwyddorion sant- aidd,ydynt gyfranogion o'r dduwiol anian —eu tfydd sydd ddiffuant a Dwyfol—eu gobaith sydd " obaith da trwy ras;" cadarn yw yn ei seiliau gogoneddus, yn ei ddys- gwyliad, a bywiol yn ei effeitbiau—eu cariad at Dduw sydd oruchel at y frawdol- iaetb, o galcn bur yn heìaeth, ac at y byd mewn ewyllys da—eu llafur penaf yw rhyugu bodd Duw, a llesâu eneidiau—eu proíiad, ymwybudol ydynt o'u hannigonnl- rwydd ynddynt eu hunair», ac o'u digonol- rwydd yn Nuw—eu dyòen yw gogoniant Duw, a lles y byd yn y cyfan. Etto, nid ydym i olygu fod pdrffaith gyfartalwch rhwng y saint a'u gilydd yn y pethau a nodwyd: ni chynnysgaeddodd Duw bawb o honynt á'r un faii.t o alluoedd corff na raeddwl—ni chyflewyd hwynt yn yr un amgylchiadau, ac nid yr un delnydd wnaed o'r galluoedd a'r manteisìon gafwyd ; o ganlyniad, gwahuniuethant inewn gradtt- au yn y pttha-i gyfansodda eu hundeb, onrt ni wahaniaethant yn eu nhatur; oblegid hyn, geill undeb gwir werthfawr i banfodi rhyngddynt a'u gilydd. " Canys megys y 14