Welsh Journals

Search over 450 titles and 1.2 million pages

Y DIWYGIWE. Rhif. 168.1 GORPHENAF, 1849. [Cyf. XIV. Y5BRYD0LBWÍDD A BYWYD YË YSGEYTHYEÁlL GAN Y PARCH. WILLIAM GRIFFITHS, LLANHARAN. Dywed ein Harglwydd Iesu Grist wrth ei ddysgyblion yn Capernaum, gẅedi idcìd draddodi araeth ardderchog am dano ei hun íel Iawn dros bechod, ymadroddion fel hyn :—" Y geiriau yr wyf fi yn eu llefaru wrthych, ysbryd ydynt, a bywyd ydynt," (íoan 6, 63.) Yr achlysür iddo eu llefaru, ydoedd, iddynt hwy (yn gystal á'r Iu- ddewon ereill) gam-ddeall ei feddwl, ac felly cymeryd tramgẁydd wrth eí athrawiaeth. Yr oedd efe yn Ueí'aru yn gyffelybiaethol, a hwythau yn deall yrt Uythjrenol, pan y dywedai wrthynt, " Oni fwytewch ynawd Mab y Dyn, ac oní yí'wch ei waed ef, nid oes genych fywyd ynoch." Meddyliasant mai ei gnawd a'í waed naturiol a olygai, ac felly fod yn rhaid iddynt fod yn fwytaẃyr cnaẁd dynioil er bod yn gadwedig. Ond yr hyn oedd mewn golwg ganddo ef ydoedd, yr angen- rheidrwydd anhebgorol oedd iddynt hwy, yn gystal â phawb ereill, gredü yr athrawiaeth am dano ef fel Iawn dros bechod er meddianu bywyd tragywyddol; a'r un gwirionedd pwysig sydd genyf finnau mewn golwg yn y traethawd canlynol, sef fod yr athrawiaeth am Grist croeshoeliedig fel lawn dros bechod (yr hon yw swm a sylwedd yr lioll ysgrythyrau) yn foddion addas trwy Dduw i ysbrydolí meddyliau, a bywhau eneidiau pawb a'u hiawn ddefnyddiant; ac er addysg i liosog ddarllenwyr y DlWYGIWR, cynygaf esbonio, profi, a defnyddio y gosodiad. Wrth esbonio, mae yma ddau beth yn galw am yehydig eglurhad, sef ÿr hyn ä olygwn wrth yr ysgrythyrau neu air Duw, a'r hyn a olygwn wrth eu bod yü ysbrydol a bywiol. Wrth air Duw, neu yr ysgrythyrau, y deallwn nid y geiriau noethion hynỳ Oêdd yr ysgrifenwyr santaidd yn barabìu pan y cyfansoddwyd y Bibl, oblégid nid oedd y rhai hyny, ynddynt eu hunain, mwy na rhyw eiriau ereill, ond arwyddiön golygs iadau, ac yn briodol ni allasent fod nac yn ysbryd na bywyd; ac y mae yn ddigon da i ni feddwl hyny hefyd, oblegid nid yw y geiriau noethion a ddefnyddiodd ýr ysgrifenwyr Santaidd d'dim genym ni yn awr yn ein Biblau, a phe buasentj ni buasai y rhan amlaf o lawer o honom ddim gwell o honynt, gan na buasem yn eu deall hwynt, am mai mewn ieithoedd estronol i ni, Hil Gomer, (sef yr Hebraeg a'r Groeg) yr oeddynt gan mwyaf yn geirio yr ysgrif wreiddioi o'r ysgrythyrau. Ond Avrth air DuW, neu yr ysgrythyrau, y deallaf y peth neu y pethau y mae'r gëiriau yn olygu; a dioìch i Dduw, mae y pethauj er nad yw y geiriau, genym ni yn yf iaith Omeraeg. Wrth yr ysgrythyrau, gan hyny, y deallwn y gwiriöneddau ä drosglwyddir i feddyliau drwy gyfryngdod geiriau yr ysgrythyrau ; ac yn benafj vr athrawiaeth ogoneddns am Grist fel Iawn dros bechod. Yr Arglwydd Iesu Grist fel aberth Iawnol yw bywyd ac ysbryd ysgrythyrau yr Hen a'r Neẃydd Destamentau. Efe yw ysfjryd y gyfraith Foesenaidd, ac efe yw byẃyd yf êfengýi hefyd. Heb Grist fel Iawn nid oedd yr aberthau a'r seremoniau Iuddeẁig ohd corfi' o ddefodau diystyr a gweigion ; ac hebddo, ni fyddai yr efengyl Ond eorff ö athrawiaeth a moesau heb un enaid na bywyd ynddynti Crist a'i groes yw sẁm ä sylwedd yr ysgrythyrau santaidd; efe yw eu Halpha a'u Ilomega; efe yw èü /ií\h«1 1______^ l ___ T___-11 1!___11 _ j_ ___ __.J__.jC„ „í'_ J ., >-- 1, .-, ,.1 i-ihlirlj. ond maes diffrwyth, gardd ddilysiau, ffynnon heb ddwfr, bronau heb laeth, òleddÿf diawch, a thrysorfa wag; Gwelir hyn yn amlwg wrth gymeryd golẃg ar ansaẅdtt 2§