Welsh Journals

Y DIWYGÍWR. Rhif. 192] GÖRPHENAF, 1851. £Cyf. XVI. MACnNIAETH CRIST. Cefais amryẃ peisiarìau o bryd i bryd am ail-argraffu y bregeth ganlynol yn llyfryn, neu yn ý Diwygìwr, ac meŵn atebiad iddynt oll wele hi. David Rers. "Àr destament gwéll o hyny y g#naethpwyd Iesn yn FáchB'iydd."— IIeb. 7, 22. DerOiiafü Crist jn ngolwg ei wrandawŷr ydyw prif ddyben pob pregethẁr da ; i'r graddau y byddö ÿ naill yn fedrusach ac yn ffyddlönach n'àr llall yn byn, y mae yn rbagorach; ẃrth hyn yn o gyffredin y mesurir llwyddiant iddynt ar y ddaear, ac wrth hyn y bydd y Barnwr mawr yn eu pwyso yn nydd y cyfrif. Oddi- yma y deilliái rhagoriaeth Paul fel apostol—ei lwyddiant í'el pregetbwr—ei gysur fel Cristion—a rhagoriaeth ei goron yn y nef. Crist eroeshoeliedig oedd baich ei bregethau, canolbwynt eí holl athraŵiaethau, ynghyd â sylwedd ei ysgrifeniadau. Hyn sydd egîur iawn ar ẁyneb y llythyr hwn, yr hẅn yn ol pob tebygolfwydd a ysgrifenwyd gan Paul. Ÿma y déngys nid yn unig sêl, ond medrusrwydd neill- duol i gyrhaedd yr amcan oedd ganddo meẅn llaw. Dengys yn amlwg trwy rês o resymau, fod yr hẃn a gymeradwyai yn urddasolach Öffeiriad na'r offeiriaid Iuddèwig, am ba rai y tybient hwy yn rhagorol. Y rheswm diweddaf a chadarnaf a ddefnyddia yẁ, fod cysgod ei Ofíeiriad ef yn fwy nâ'u hoffeiriaid hwy: " Edrych- ŵch fáint oedd hwn, " sef Melchisedecÿ adn. 4 ; ac os yw y cysgod yn rhagori eymaiût, rhaid fod y sylwedd yn tra-rhagori; ac os ydyw yr Offeiriad yn well, y mae yn rhaid fod yr offeiriadaeth yn well, ac òs yw yr offeiriadaeth yn ẁell, y mae yn rhaid fod yr oruchwyliaeth yn berffeithiach, adn. 11. Y mae pob pèth yn y Bibl yn hôl ei werth oddiẃrth Grist. Ni byddai y tlws hwn ond megys corff heb enaid oni bai ei föd yn efengyl am Grist. Sylwedd ei holl gysgodau— coron ei hanesyddiaeth—baich ei broffwydoliaethau—canolbwynt ei holl atb- rawiaethaù—ynghyd â chadcrnid ei holl gyfamodau, yw Iesu Grist. Machniaeth Crist mewn cysylltiad â chyfamod sydd yn y testun hwn ; ac er egluro y fachniaeth, rhaid gwneud rhai sylwadau yn— 1. Ar y testament.—Wrth destament y golygir yn gyffredin, Gyflwyniad o ryw dda gan drancedig i orfucheddwr, heb un gosb yn gysylltiedig â' gwrthödiad 'o'r cyfryw dda; ond nid oes, ac ni bu erioed y fath destament oddiwrth Dduw i ddynion, oblegid pa fwyaf o dda a gyflwynir gan Dduw i sylw dynion, mwyaf i Sy^ yäyw y perygl o'i wrthod. Diau ynte nas golygir testament yn ei ystyr briodol yma. Yr un gair a gyfieithir testament yma ag a ddefnyddir gan yr apostol mewn manau ereill am gyfamod; gellir meddwl gan hyny y golygai yr apostol wrth y êiatìtjtcrjç yma, gyfamod testamentaidd, neu gyhoeddiad rhwym- edigawl o ras a daioni, yn cael ei gadarnhau mewn aberth; oblegid fèl nad ydyw destament yn ei ystyr briodol, felly nid ydyw gyfamod'priodol ychwaith. Cyfamod yn ei ystyr briodol ydyw, cydundeb rhwng gẃahanol bleidiau cýdraddol i efleithio yr hyn a fyddo yn foddhaol gan y ddwy blaid,—y fath gyfamod fu rhwng y Drindod yn nghylch cadw dyn, ef na chrybẁyllir y fath gyfamod wrth ei enw yrí y Bibl, ac er nad oes (fel mewn cyfamodau yn gyffredin) flaenafiaeth ac olafiaeth yn y meddwl Dwyfol, nac yn bosibl fod un gwrthdarawiad ynddo; ac er mai gwahanol wynebau un drefn fäwr deilwng o Drefnydd anghyfnewidiol a thrag- wyddol a ddangosir i'r byd o greadigaeth dyn hyd oruchwyliaeth y farn ; eto, gan mai llyfr i egluro y drefn i ddynion ydyw y Bibl, disgyn at amgyffrediadau dynion. Yma dosberthir hi i wahanol ranau ; yn y rhan olaf o broffwydoliaeth Esay ni a welwn ei ffynonell, sef cyfamod y brynedigaeth, ynghyd â sefyllfa berthynasol y Personau Dwyfol j'n y cyfamod hwn : Esay 49, 3—5. Ond fe roddir ar ddeall i hi hefyd am gyfamod mwy testamentaidd, Bef, fodplaid oruchel yn rhoddi gosodiadL 26