Welsh Journals

Y DÍWYGIWR. Rhif. -m.) RHAGFYR, 1858. [Cvf. XXII AM Y BOD 0 DDUW. GAN Y DIWEDDAR BARCH. J. GRIFFITHS, TYDDEWU [Gwelir bod y Traethawd a ganlyo wedi ei fwriadu i fod y blaenaf mewn llyfr a amcanai ein di»e<idar hybarch «j'fnill, y Pareh. Jimes Gritriths, Tyddewi, ei ddwyn allan yn rnhrydnawn ei fywyd ; ond galwyd ef oddiwrlh ei waith cyn iddo barotoi ychwaneg o gynyrchion ei feddwl manol i'r Wasg naa a (.'anlyo. Diau bod y defnyddiau oll wedi eu gadae! ganddo yn Med gryno, ac er y buasai ef ei hun yn j -ggrìfenu y rhau fwj af o honynt drosodd drachefn ond odid cyn ea hanfun nllan ; eto, trueni ydyw eu jjadaet. Ilyderwn y bydd i'w feibion galluog a medrus, ŷngbyd â'i fab-yo-nghyfraiŵ, i ysgrtfenu Cofiant teilwng o un fu cyhyd mor gymeradwy a der- byrsiul ar faes y wMnidouaeth. u ehorffoli ei bethau ardderchocaf ynddo. Diau y derbyniai Cÿinru y fath lyfr gyda diolchgarwch.— Uol.] Wrth ysgrifenu llyfr, yn yr hwn yr amcenir traethu ar Brif Wirioneddau Cristionogaeth, cymhwys yw d'chreu gyda'r mwyaf pwysig, yr hwn sydd yn sylfaen pob gwirionedd arall, a hwnw ydyw, Fon Duw yn bod. Dyma sylfaen pob «íwirionedd. a thyma wrHddyn pob peth inewn crefydd. Pe na olygem fod Duw yn bod, ni fyddai genym un saii i ddim o'n crefydd. Pa fodd bynag ymae, fod y grediniaelh'/t/cí Dhw wedi ffynu mor gyffredinol yn yr'amryw wled'ydd, a thros hoil yenedlaethau'r bvtl — pa un ai trwy gasgliad gan y meddwl dynol oddiwrth weithreoWdd y greadigaeth, ai yn fiaenaf trwy draddodíad ; y mae yn sicr mai hyu yw sylfaen holl grefyddau y byd, sef, crediniaeth fod Duw, neu dduwiau yn bod. Oddiyma y niae yn codi yr hollolygiadau^ y teimladau, a'r ymarleriadau hyny sydd yn gwneuthur i fyny grefydd. Y mae, gun hyny, vn deilwng o'n hymofyniad mwyaf difrifol, ar ba beth neu bethau y mae ein credimaeth fod Duw, wedi ei sylfaenu ? Dylai pobun, dro'sto ei hun. feddu rhesymau digonol dros gredu petli sydd gymaint o bwys iddo. Ni thâl i ni edrycíi i'r Bibl am brofi'on o hyn, obletryd rhaid i ni gredu foiJ Duw. cyn y gatlom rodiäi t in pwys ar y Bibl fel gair Duw. Y mae yn deilwng o'n sylw hefyd, nad ydyw yrysgrif- enwyr santaidd, gymaint ag mewn un man, yn cymeryd arnynt brofi fod Duw ; y maent yn cymeryd yn ganiataol fod hyny yn wirionedd anwrth- wynebadwy, ac eglur i bawb a fyno ei ystyried Nid annghymhwysnac anfuddiol, gan hyny, fyddsylwi ychydig ar rai o'r prif resymau sydd genym am gredu y gwirionedd pwysig hwn. Ni chaf aros gydag amryw bethau a ddygir yn mlaen yn gyffiedin yn yr achos hwn ; ond nodaf rai o'r pethau mwyaf hawdd eu hamgyffred gan bawb, ., - f Ym gyntnf.—Y mae bodolaeth y greadigaelh, sef, yr btìll wrthrychau gweledig y byd hwn yn pr«»fi i'od rhyw Fod anweltídfg^ÿ» bod'* un doeth a galluog. yr hwn a'u gwnaetli ac a'u trefnodd f'el ag y maent Y Bod go- goneddus hwnw a elwir Duw. Y mae pntrymresymydd yn rhwym o ben- üerfynu wrth edryeh ar ryw beiriant ardderchog, fod rhyw un çywrain wedi bod yn ei drefnu a'i wneuthur. Y mae y greadigáeth weledig oll megys peiriaut annghyrnharol ardderchog, cynwysedigcfiliynau aneirif ö ddarnau; «C * 46 ......: wû