Welsh Journals

Y DÍWYGIWR. IÌMF.-284.] MAI, 1859. [Cvjí. XXIII Y DIIEL-GAMPIAÜ. GAN Y PARCH- W- WîLLîAMS, HiRWAIN- Mae poh arferiad a sefydiir gan gymdeithas, yn meddu ar ryw ganlyniad, a bydd y canlyniad yn sicr o ddylauwadu ar gymdeithas er da neu i'r drwg, Mae pob sefydliad yn tueddu i lesân neu ddrygu y wladwriaeí.h. Mae tuedd yn ein holl arferion i lesoli neu niweidio publ ein gwiad. Os ydyw y Drel- gampiau o duedd ddaionus ni ddyiid eu beio. Os oes ynddynt duedd i wella ein hamgylchiadau bydol—i feithrin rhinweddau a moesau da—i ddiwygio ein ilywodraeth oddiwrth drais ae annghyfiawnder—i oìeuo yr anwybodus—i ymgeleddu y tyiawd—i ychwanegu cysur teuluaidd—i dder- chaf'u y dosbarth gweithiol, ac i buro ein heglwysi oddiwrlh lygredd a phechod: dylem yn ddibetrus eu hanog a'u cefnogi. Dyìid guìw allan y gweinidogion a'r eglwysi Cristionogol i gymeryd rhan yn eu sefydliad; oblegyd byddai galwad am danynt yn mhob dinas. tref, a phlwyf, ar y dyb- iaeth bod angenion naturio!, luoesoì, a chrefyddol y bob! yn goíyn am dan- ynt. Y mae chwantau a thueddiadau yn perthyn i'r natur ddynol nad ydynt ynddynt eu hunain yn bechadurus. Ond wrth eu cysylltu â phethau ereill, agadael y fFrwyn iddynt yn ddilywodraeth, achcsant ddrygau enbydus i ddynion yn bersonol, ac i gymdeithas yn gyffredinol. Er enghraifit, cy~ merwch ŵr ieuanc talentog a bywiog, ac o dymer gyfeillgar, heb ond ych- >dìg brofiad, ac o ran ei argyhoeddion crefyddol yn wanaidd—gweiwch ef yn ymuno â chyfeillion ofer ac annuwioi, rhai mwy hyf, caìed, a chynefin â (rygioninagef ei hun—edrychwch arno yn ymolìwng gyda'r cwmni mor ddi- ieddwl am ddiwedd ei ffordd a'r oen pan yn cael ei arwain i'r iladrifa. Deallwch mai nid ar y duedd gyfeiilgar oedd yu ei gyfansoddiad oedd y bai, ond yn ei waith ef yn ei chysyihu ag oferwyr ac oferedd. Y cysylltiad an- hapus hwn achosodd ei ddmystr. Nid oes ynwyf un awydd i sarhau na cinnygu pleidwyr y Drel-gampiau ; ond rbaid i mi addef fy mod yn teimlo rnyw sel yn llosgi ynwyf am ddweyd yn eu heibyn, a hyny feddyliwn oddiar pnau at i'y nghyd-ddynion, a dymuniad am lwyddiant yr efengyl wyf yn reííethçi^ >jjj Wyf ychwaith am i neb ddeall fy mod yn condemnio pob ttiatn o cidifyrwch ag a fyddo yn tueddu er iechyd a cbysur dynion. Clyw- sunv,aith fod eglwys wedi cael hysbysrwydd fod ei gweinidog wedi bod yn .uog o dafiu Cuitau ar làn y môr pan oedd yno yn newid awyr er adferyd eì eçhyd: yr oe(id rbai o'r aelodau am wneud sylw ar ei fater, a'i ddwyn dan berydo. Atolwg, pa niwed oedd yn hyny, gan mai er iechyd yr oedd yn ueud. Dim mwy na phe clywsent ei fod yn rhwyfo bàd, neu ei fod yn «og o ymdrochi yn y môr. Yr oedd beio am beth ielly yn dangos mwy o ^nseaeth na Christionogaeth bur. Dylai lìineli y gwahaniaeth rhwng da 17