Welsh Journals

Y DIWYGIWR. Rhif. 297] MEHEFÍN, 1860. [Cyf. XXV. Y modd y mae i'r Gweitliiwr gyrhacdd Dcdwyddwcli Tcnlnaidd. G A N IEUAN'MORGANWG. Bu cyfnod ar ein gwlad pan nad oeddcyflwr cymdeithasol y gwrithiwr diwyd, o un cyfriflad neillduol, fel ag i enyn sylw, a chyffroi ystyriaeth ei uchradd- olion yn fymryn mwy na phe buasai yn rhyw greadur afresymol, wedi ei ddwyn i fodolaeth gyda yr amcan unplyg o wasanaeihu ereilt fel caethwas truenus drwy gydol ei oes yma ar y ddaiar. Diau mai yr achos o hyn ydoedd, yr edrychid arno â llygad cymdeithas falch a thieisiol, ac nid trwy ddrych rheswm goleuedig, dan ddylanwad egwyddor ddyngarot ; gan anghofio ei fod yn feddianol arelfenau dedwyddwch cymdcithasol, yn gystal ag ereill o fawrion y tir. Ond erbyn hyn mae ppthau wedi cyíuewid er gwell, fel y mae cymeriad y gweithiwr wedi ci dderchafu i safon anrhydedd- usacb. Addefir pwysigrwydd ei gylch cymdeithasol, ie, edrychir arno fel g'iau clymiadol y cyfangorff gwladyddol; ac fel y cyfryw, cydnabyddir y rhesymoldeb o'i noddi, ei barchu, ei addysgu, a'i hyfforddi yn yr oll sydd yn tueddbenu i'w lesiant personol, teuluaidd, a chymdeithasol yn ddiwahan- iaeth. Hefyd, pan iawn ystyriom y manteision, yn gystal a'r anfanteision a . fyrbwylldi- , , . . . ....... nad yw if'ynonellau gwreiddioi ei anghysuron, ond nifer fach iawn mewn cyferbyniad i'r pydewau trallodus a hunan-gloddia efe, ac o ba rai hefyd y mae dyfroedd Mara, yn gorlenwi ei gwpan ddydd ar ol dydd. Addefwn hel'yd, nad dychymygol i gyd yw cwyn y gweithiwr, oblegid mae ganddo luaws o anhawsderau i dori trwyddynt, fel y mae yn angenrhcidiol iddo feddi cral •eus, . _ . wydd a chysurus yn ei gylch gosodedig. Diau fod dechreu da ar yr yrfa hriodasol, yn dra manteisiol er ein galluogi i ymgadw ar yr iawn lwybr trwy gydol yr oes ; oblegid y mae profiad o wir gysuron, yn sicr o greu serch atynt, ac awyddfryd didor am eu mwynhau ; eto, fFaith alarus yw, fod Huoedd lawer oddosbarth gweithiol ein gwlad yn gŵyro yn mhell oddiar yr iawn íFordd pan ar eu hyut ymchwiliadol yn edrych am artrefle ddedwy.dd. Ystum coríf, neu lendid gwyneb, ydyw safonbrawf ambell i fab ieuanc pan , yn chwilio am gymar bywyd. Mantais fydol ydyw prif bwnc arall pan yn ymof'yn gwraig. Rhuthra y trydydd i'r cyflwr priodasöl mor anystyriol ag y rhuthra y march i'r frwydr ; pa ryfedd, gan hyny, fod aml a blin ofidiau yn deilliaw oddiwrth gysylltiadau teuluaidd, a gyflunir gyda'r fath ddìofal- 21