Welsh Journals

Search over 450 titles and 1.2 million pages

CWRS Y BYD. Rhif 43. GORPHENAF, 1894. Cyf. IV. Yr Eybarch. Dad, Tliomas Davies, Horeb, Treforris. Yn mhlith y Cedyrn Cyntaf rhestrid ef'— Tywysog oedd yn niyddin fawr y nef. feddyliai neb ar ol gweled j f ■Raties, am ofyn os oedd wedi 'iyt'od i'r byd yma ar ryw neges, ac ni phetrusai neb ar ol siarad ag ef, nad oedd yn deall ei neges jn drwyadl. „ ^anwyd ef mewn anedd-dy a elwid JNant Cwmgelli," Rhagfyr 11, 1809. cJn fod y byd wedi prin wybod am Napoleon; pau nad oedd gan yr Anibywyr 011 d 40. o addoldai yn Mor- ganwg, o'r rhai yr oedd dau seisnig. Yr oedd ei rieni yn aelodau o Eg- lwws Anibynol y Mynyddbacb,—cryd Ymneillduaeth cylchoedd Abertawe. Yn yr Eglwys houo y cychwynodd yntau ei yrfa, ond drwy i'w rieui sym- ud i Treforris, pan nad oedd ef'e ond llanc, arferai efe fyned i Libanus, (yn awr Tabernacl) yr hon oedd gangen o'r Mynyddbach, a than yr uu weiuidog- aeth ; ond yr oeddid wedi adeiladu y capel ar delerau lled gaeth ; ni chaniat- eid cynal gwsanneth yno arforeu Sab- ath rhag tolli ar gynuíleidfa y Mynydd bach, ac yr oedd yn y weithred hono waharddiad pendant i'r gynulleidfa fyddai yno i fyned yn eglwys ar ei phen ei hun. Parhaodd pethau felly hyd farwolaeth y Parch D. Evans, yn 1835, yna. newidiwyd y trefniadau. Yn 1836, cymerodd un W. Hughes, ofal yr esgobaeth, ond efe a droes yn gymeriad anheilwng, a bu raid iddo ymadael yn 1841 ; a bu yr eglwys mewn ychydig derfysg yn yr achos, ac aeth petìiau mor ddrwg, fel y daeth rhai o'r aelodau i'r penderiyniad i ymadael, yn mhlith y rhai yr oedd Mr. Davie^, yr hwn oedd 32 mlwydd oed. Derbyniwyd ef yn aelod pan yn 18 mlwydd oed, a phregethai er pan oedd yn 25 mlwydd oed; ac yn ei dy ef, bore yr ail Sabotli o EbrilL 1842, y cyfarfyddodd ychydig gyfeillion am y tro cyntaf i osod i lawr sylfaen '■Eswys Horeb Treforris." pryd y traddododd iddynt anerchiad byr, yn nghanol teimladan angerddol o du y pregethwr a'r bobl. Buont am dyra- hor yn symudol, fel yr eglwys yn yr anialwoh ; a chyn diwedd y âwyddyn urddwyd ef yn weinidog i'r ddeadell fach,—heb ẁasanaeth un gweinidog !!