Welsh Journals

YR HAUL. Rhif. 32. CHWEFROR, 1838. Cyf. IIT. DÍODDEFIADAU Y PARCH. JEREMIAS STEPHENS, B. D. Ganed y gwr teilwng a dysgedig ! hwn yn Bishop's Castle, swydd Am- j wythig ; ac yr oedd yn fab i'r Parch. | Walter Stephens, Rector yn y ]]e i crybwylledig. Ymddengys iddo gael ei ddwyn i fynu o'i febyd raewn ys- go]ion,a phan ddaeth i oedran addas anfonwyd ef i Rydychen, yn gyntaf i Goleg Brazen-Nose, ac oddi yno etholwyd ef yn Gaplan i Goleg All Souls. Yn y flwyddyn 1621, cyf- lwynwyd ef i Rectoriaeth Quinton, gan y Brenliin Charles y Cyntaf: ac ynghylch y flwyddyn 1626,rhoddodd eiFawrhydi iddo fywioliaeth Wotton yn yr un gymmydogaeth. Yn y flwyddyn 1641, rhoddwyd Prebeìi- dariaeth Biggleswade iddo gan yr Archesgob Laud, fel gwobr am y cynnorthwyon a roddodd efe i'r dysgedig Henry Spelman. Tua'r flwyddyn 1642, dechreuodd ei ddi- oddefiadau, oblegid yr erledigaeth- au a gyfodwyd yn ei erbyn, yn gystal ag yn erbyn miloedd o offeir- îaid erailí drwy y deyrnas, pan ddarfu i'r Scnedd wrthryfelgar ddymchwelyd yr Eglwys, a ffurfio Cyfeisteddfod i ddifeddiannu y Gwci- nidogion o'u Heglwysl a'u bywiol- iaethau. Yn yr ams'erocdd blinion hyn, pan fyddid am symmud Offeir- iad, er mwyn rhannu y fywioliacth rhwng diabolaniaid ysgeler, a gyf- rifid yn saint ac yn wir grefyddol- iorî yn amser Cromwell, annogid rhyw rai yn y plwyf i arwyddo er- fyniad, a'i anfon i'r Senedd yn erbyn yr Offeiriad, ac yn y pen draw byddai yn sicr o gael ei droi allan, a rhyw grefftwr anwybodus yn cael ei roddi yn y pwlpud ; ond brasder y fywiol- iaeth yn glynu wrth y Profwyr, y Dirprwywyr, ac eraill o saint yr oes hynod honno. Yn y flwyddyn 1642, darfu i ryw ddyhiryn, o'renw West, gludo degwm Mr. Stephens ymaith, am yr hwn orchwyl onest, darfu i'r Dirprwywyr ei wobrwyo â swydd o bwys yn Ẁhittlebury Forest. Ỳr oedd cydwybod crcfyddolion yr oes honno, yn gyffelyb i eiddo crefyddolion yr ocs hon ; nid ydyw yn caniattau iddynt dalu yr hyn sydd ddyledus i'r Offeiriad, ond yn canr iattau yn rhwydd iddynt roddi eiddo yr Offeiriad yn eu llogellau eu hun- ain. Er bod y crefyddol a'r duwiol Mr. West wecìi gosod ei balfau yn negwm Mr. Stephens, ni chafodd ei ddifeddiannu yn hollol o'i fywiol- iaeth hyd y flwyddyn 1644, pryd y cymmerodd Cyfeisteddfod North- ampton ef mewn llaw, a hynny yng nghanol y cynhauaf, oblegid bod yr amser mor agos iddynt gael y deg- wm. Awst 8, 1644, bu o flaen saint y Gyfeisteddfod, a rhoddasant am- ser iddo hyd y 27 o'r un inis, î wneuthur ei ymddiffyniad. Ond yn