Welsh Journals

AÜL. CYFRES NEWYDD* 'YNG NGWYNEB HAUL A LLYGAD GOLEUNI.»' "A GAIR DUW YN UCHAF." ìì hip. 48. RHÂGFYR, 1853. Cyf. IV. GORMES PABYDDIAETH FFRENGIG. ÍJ3 y clywyd am ddarganfyddiad l s -i ^nÿsoedd Môr y Dehau, darfu ^^Uwyr Cenhadiaeth Genhadol Llun- R\n\ ^m mnen ennyd, nid yn unig ty . ^eryd achos y trigolion dan eu hys- j ^hau, ond penderfynnasant hefyd ej °n iddynt efengyl iachawdwriaeth pe ,Hai'glwydd Iesu Grist. Yn ol y aSa ^''fyniad a wnaed ganddynt, anfon- «CV llons Duff tu a Môr >r Dehau> Phi y^y^diaeth y Cadben Wilson, a bwrj\P ar hugain o genhadau ar ei ll\v n ' a Cnyrnaeddodd y llong a'i g^v^. n ben y daith yn ddiogel. Gwnaed ûeh rny^ecldol yn Ynysoedd Môr y gẅ au; dymchwelwyd y delwau ; dydrl ^ywyllwch hanner nos yn olau cVf a c^ySwyd trigolion ynysoedd t) ln' megis cafFaeliaid oddi ar y ca- a, „,11 ' & gwaredwyd lliaws mawr o rai Ycnarwyd yn gyfiawn. Bavn.J Awyddyn 1823, menyw dlawd c*eUi uyn Ly°ns' >Tn Fŵaingc, yn rydd Cnynhyrfu gan zel dros eichre- chrpj \ thros helaethiad yr hon yn ol ei 9^(1? nj ydoedd y wiríFydd, aosododd ^U ao.a^A 8"ynllun, i gyfodi swm o arian aicjd3.at ^enhadiaeth yr Eglwys Bab Sefyjji ac °'r dechreuad bychan hwn y paciat^y yn Paris yr (Euvrede la pro- jrfd» de la F< ỳr hon yn awrsydd BahJl" Perthynas â phob Cenhadiaeth a aVn hhth Y gwrthddrychau cyntaf ydoeriHant sylw yffiwre de la F°h eriCa Q 8'ororau Gogledd a Dehau Am- lleu v ÌI^ y^ % Ynysoedd Oceania, 1827 íI JaWelog. "Yn y flwyddyn ^dan'o.0111 Geuhadwr Pabaidd a ym- °edcls Sflt; ytl Hünohllu' un ° Ynys- y«o rnTwn 1Cb',gan gynnyg ymsefydlu a'i bèm ,fyrthwynebiad i'r brenhin eirchinn j laid- Gwedi i amrywiol n 0tìch wrth y brenhin fethu a 2C chael ganddynt fyned ymaith, o'r diwedd aed â. hwynt i fwrdd llong berthynol i'r llywodraeth, a thros- glwyddwyd hwynt i Califfornia. Ac nid ail ymddangosodd yr Offeiriaid Pab- aidd drachefn yn yr Ynys, hyd ym mhen y chwech mlynedd, pan ddarfu i wŷs bennodol oddi wrth y Pab i'w cy- farwyddo i wneuthur ail gynnyg i sef- ydlu eu Cenhadiaeth, drwy foddion o natur wahanol. Yn y cyfryw amser, yr oedd sefydl- iad Pabaidd arall o bwys mawr gwedi cyfodi yn Ffraingc, sef Coleg Cenhad- ol, i addysgu, ac i anfon Cenhadau alían i'r gwledydd hynny y byddai galwad am danynt ; a'r seíydliad hwn a elwir yn gyffredin, Cymdeithas Pic- pus. Sefydlwyd y Gymdeithas hon yn 1814 ; derbyniodd gymmeradwyaeth y Pab yn 1817, ac yn 1833, rhoes Cym- deithas y Propaganda i'w gofal ddy- chweliad holl Ynysoedd IMôr y Dehau. Gwnaed cynllun rheolaidd yn awr, i ymosod o ddit'rif ar y byd newydd hwn, ac i ddwyn trigolion yr holl Ynysoedd yn ddarostyngedig i'r Pab, ac y mae y creulondeb a'r ormes a ddangoswyd. gan Ffraingc yn y gorchwyl hwn, yn gywilwydd ac yn waradwydd mawr iddi. Yn y flwyddyn 1843, yr oedd (Euvre de la Foi, yn derbyn bob blwyddyn y swm o 166,500 o bunnau, ac ugain mil o bunnau a gyfrannwyd at y Cenhad- iaethau yn üceania. Nifer lliosog^ o Esgobion, Ficeriaid Apostolig, Olì'eir- iaid, &c, a hwyliasant o Bordeaux yn. 1834, tu a Môr y Dehan, er mwyn dechreu ar eu gorchwyl yn egniol; a chyrhaeddasant Tahiti, lle yr oedd Cristionogrwydd eisioes gwedi cael ei sefydlu, gan Genhadau Cymdeithas Genhadcl Llundain.